Du lịch đến các vùng núi Tây Bắc là một trải nghiệm đặc biệt đối với cả du khách trong nước và du khách nước ngoài trong những năm gần đây. Không chỉ có cơ hội chứng kiến những cảnh tượng hùng tráng núi rừng, còn có thể tìm hiểu rất nhiều về các bộ tộc dân tộc nơi đây từ nhiều góc độ như truyền thống, văn hóa, phong tục và tất nhiên là cả ẩm thực. Thịt trâu gác bếp như một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực nơi đây. Cùng tìm hiểu nhiều hơn trong bài viết dưới đây của makoser.
Thịt trâu gác bếp truyền thống dân tộc Thái
Trâu gác bếp còn gọi là thịt trâu khô hay hun khói, là món ăn đậm chất truyền thống của dân tộc Thái. Không chỉ là đặc sản lạ miệng chiêu đãi người khách phương xa. Món ăn còn trở thành quà biếu ý nghĩa tặng người thân, bạn bè dịp lễ tết.
Thịt được làm từ phần bắp hay thăn trâu bò. Loài vật thường thả rông trên các sườn đồi Tây Bắc nên thịt săn chắc mà đậm vị. Xưa kia, người Thái đen nghĩ ra cách ướp sẵn thịt trâu, bò rồi gác lên bếp để bảo quản được lâu. Dùng trong những ngày quan trọng. Món ăn như thực phẩm khô dự trữ trong ngày mưa gió. Dần dần, thực khách miền xuôi khi tới miền ngược lại đâm nghiền món khô này.
Cách chế biến thịt trâu gác bếp
Chế biến trâu gác bếp không khó nhưng lắm công phu. Thịt được lọc từ phần nạc như thăn, bắp, lưng, lọc thái dọc thớ thành thải dài. Miếng thịt tươi được tẩm nhiều loại gia vị nóng như ớt, tiêu, gừng… Và không thể thiếu “linh hồn của gia vị Tây Bắc”: hạt mắc khén. Thứ gia vị bé xíu nhưng tạo cho món trâu hương vị rất đặc biệt khó lẫn.
Sau khi thịt ngấm, người Thái mắc dây thịt gác lên dàn bếp. Nguyên liệu đun từ những thứ có sẵn của núi rừng. Qua hàng tuần gác bếp, từng dải thịt thấm đều quyện hơi khói tự nhiên rồi khô lại. Gia vị cũng từ từ ngấm đẫm từng thớ thịt bên trong. Miếng thịt dần quắt lại, nâu ánh tự nhiên. Trên bề mặt thịt sót lại vài miếng ớt khô, hạt tiêu.
Sau khi để vài tháng đến cả năm, thịt trâu héo lại. Bên ngoài nâu đen nhưng phần thịt bên trong vẫn hồng hào, vị đậm đà. Cách ăn đơn giản nhất là hấp cách thủy. Khi có hơi nước, thịt trâu mềm lại. Muốn ăn chỉ cần đập dập, xé nhỏ rồi chấm cùng chẳm chéo (món gia vị của người Thái). Sẽ càng tăng thêm hương vị hấp dẫn của món trâu gác.
Thưởng thức thịt trâu gác bếp
Trong những ngày mưa rét hay se lạnh, ngồi lai rai vài sợi trâu cùng chút rượu ngô cay nồng để cảm nhận hương vị đậm lan nhanh trên lưỡi. Món ăn nổi rõ mùi khói, cay của ớt, nồng của mắc khén, đậm đà như chính vị núi rừng.
Có dịp đến thăm những tỉnh Tây Bắc như Lào Cai, Lai Châu, Hòa Bình, Sơn La, Yên Bái… đừng quên thưởng thức món ăn linh hồn của người Thái!
Lưu ý
- Không bỏ thịt trâu gác bếp vào lò vi sóng để hâm nóng, đây là một cách sai lầm khiến miếng thịt trâu của bạn dai như kẹo cao su. Vì thịt trâu gác bếp vốn rất dai, lại được hong khô nên chúng càng dai hơn. Nếu cho lò vi sóng nước trong thịt sẽ bị rút khô, thịt sẽ không thể xé nổi.
- Không nên ăn thịt trâu gác bếp đã bị mốc bởi lúc này miếng thịt trâu đã bị hỏng, có nhiều độc tố, khi ăn vào dễ bị ngộ độc. Nên tốt nhất khi mua về nếu chưa ăn ngay thì nên bảo quản thịt trâu gác bếp ở ngăn đá.
Ăn thịt trâu gác bếp vào dịp nào?
Thịt trâu gác bếp được làm hoàn toàn bằng thủ công, miếng thịt trâu được tẩm ướp kỹ càng sau đó treo lên trên giàn bếp để hong khô dần trong thời gian rất lâu đến khi miếng thịt se lại và chín, có thể ăn được luôn.
Thịt trâu gác bếp là đặc sản nổi tiếng của Tây Bắc, có giá bán khá đắt và đặc biệt thịt trâu gác bếp là món ăn ngon được ưa chuộng vào ngày Tết, thích hợp để làm quà, mang đi du lịch cùng người thân bạn bè, hay làm món nhậu trong các buổi liên hoan, cánh mày râu tụ tập xem bóng đá…
