Muốn nói đến nền ẩm thực Việt Nam người ta không thể nhắc đến ẩm thực đường phố. Đa phần các món ăn của người Việt đều có thể xuất hiện trên các hàng quán vỉa hè. Các quán cóc có thể bán các món ăn mà không cần trang trí rườm rà. Thực khách không yêu cầu về hình thức. Họ chỉ cần hương vị và không khí của các quán cóc. Nhộn nhịp và bình dị là yếu tố đặc trưng của các dãy quán vỉa hè. Tại đây người ta bỏ qua khoảng cách địa vị xã hội. Cùng nhâm nhi đồ uống và thức ăn ngon.
Ẩm thực đường phố Việt Nam truyền thống và hiện đại
Hiện nay, hoạt động ẩm thực đường phố diễn ra phổ biến. Nhất là ở các thành phố lớn như Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh, Phú Quốc… Hàng quán, các gánh hàng rong được bày bán ở nhiều nơi trên đường, trong các chợ hay các khu vực gần chợ, chợ đêm… là những nơi tập trung đông người.
Ẩm thực đường phố Việt Nam đa dạng và phong phú. Bên cạnh những món ăn truyền thống; còn có những món là sản phẩm của quá trình giao lưu, tiếp biến văn hóa với các dân tộc sinh sống lâu đời ở Việt Nam. Như dân tộc Hoa, Chăm, Khmer hay các quốc gia phương Tây. Và gần đây còn có các món ăn vặt đến từ các nước. Như Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thổ Nhĩ Kỳ… Các món ăn này được người Việt tiếp nhận và biến đổi ít nhiều. Tùy theo khẩu vị và phong cách chế biến của người Việt.
Trải qua quá trình lâu dài, món hủ tiếu đã trở thành món ăn đường phố phổ biến ở vùng đất Nam Bộ. Nhất là ở thành phố Hồ Chí Minh; nơi du khách có thể dễ dàng tìm thấy một tô hủ tiếu trên đường đi hay trên những chiếc xe đẩy ở đầu các con hẻm.
Từ giao lưu với người Khmer, người Việt sáng tạo ra món bún mắm, bún nước lèo Sóc Trăng. Khi tiếp xúc với người Chăm và người Ấn Độ; người Việt có thêm món cà ri, thường được nấu với nước cốt dừa, cũng là đặc sản của vùng nhiệt đới…
Văn hóa ẩm thực đường phố trong các món ăn truyền thống
Đến Việt Nam, du khách dễ dàng bắt gặp những món truyền thống, thuần túy Việt Nam. Mà không cần phải mất nhiều thời gian tìm kiếm hay phải bước chân vào những nhà hàng sang trọng. Những món được người nước ngoài chú ý nhất là phở, chả giò, bánh xèo, bún bò, bún thịt nướng, gỏi cuốn, bánh chưng, bánh giầy…
Trước đây, bánh chưng và bánh giầy, biểu tượng văn hóa Việt Nam. Thường chỉ có trong những dịp tết, lễ hội. Ngày nay hai loại bánh truyền thống này được bán phổ biến trên đường. Dùng làm bữa ăn sáng cho người dân ở thành phố.
Để phù hợp với khẩu phần ăn dành cho một người, bánh chưng đường phố được chế biến nhỏ hơn. Nhưng vẫn gói bằng lá dong, buộc bằng dây lạt bằng tre kiểu truyền thống. Bánh giầy cũng được chế biến nhỏ, gọn. Bên ngoài bọc một lớp lá chuối, bên trong kẹp một miếng chả lụa hay chả quế.
Nhiều du khách chia sẻ, họ cảm thấy thú vị khi được thưởng thức các món ăn truyền thống Việt Nam. Qua đó họ có thể hiểu thêm về văn hóa Việt Nam.
Ẩm thực đường phố Việt Nam đã nổi tiếng ra thế giới. Điều này thực sự góp phần vào sự phát triển của ngành Du lịch. Hai món ăn đường phố phổ biến ở Việt Nam là phở và bánh mì; đã được đưa vào từ điển tiếng Anh – Oxford English Dictionary. Năm 2012, tạp chí ẩm thực thế giới “Food and Wine” đã bình chọn thành phố Hồ Chí Minh là một trong những thành phố có món ăn đường phố ngon hàng đầu thế giới.
Ẩm thực đường phố Việt Nam được vinh danh thế giới
Một số món ăn Việt Nam nổi tiếng được thế giới vinh danh. Như món chuối nướng và bánh khọt được bình chọn là món ăn yêu thích trong đại hội ẩm thực đường phố vào tháng 5/2013 tại Singapore. Món bánh mì được một số tạp chí, kênh truyền hình vinh danh. Trong đó món bánh mì thịt nướng được trang website concierge.com của tạp chí du lịch Mỹ Conde Nast Traveler bình chọn. Là một trong 12 món ăn đường phố ngon nhất thế giới. Món chả giò được kênh truyền hình CNN của Mỹ bình chọn là một trong 50 món ăn ngon nhất thế giới và được Tổ chức kỷ lục châu Á công nhận là một trong 12 món ăn ngon Việt Nam vào năm 2012.
Ngoài ra, ẩm thực đường phố cũng được nhà văn Richard Sterling (người Mỹ, tác giả cuốn World food – Vietnam do Nhà xuất bản Lonely Planet ấn hành vào năm 2000 và một số cuốn sách viết về du lịch, ẩm thực của các nước trên thế giới) đánh giá cao. Ông đã chia sẻ trên truyền hình về nhiều món ăn đường phố mà ông đã thưởng thức. Trong đó có món đùi gà chiên được nhận xét là ngon nhất thế giới. Ngay cả KFC (hệ thống bán thức ăn nhanh của Mỹ) cũng không sánh bằng.
Sự thu hút và nét độc đáo của ẩm thực vỉa hè Việt Nam
Nét độc đáo của ẩm thực đường phố góp phần tạo nên sức hút đối với du khách. Việc sử dụng nguyên vật liệu tự nhiên, thân thiện với môi trường. Như lá dong, lá chuối, dây lạt bằng tre trong việc chế biến, trang trí món ăn cũng tạo cho ẩm thực Việt Nam trở nên đặc sắc so với ẩm thực của các nước khác.
Ngoài ra, phong cách ăn uống đường phố của người Việt cũng khiến du khách thấy thú vị. Khi thưởng thức món ăn đường phố, người Việt thường thưởng thức cùng tập thể. Trong một không khí nhộn nhịp, vui vẻ, thoáng mát. Bàn ghế thường nhỏ, thấp để không chiếm quá nhiều diện tích trên đường và dễ dàng sắp xếp. Ngoài việc sử dụng đũa truyền thống. Khi ăn người Việt còn sử dụng tăm, tay để lấy thức ăn tùy theo món.
Qua các phương tiện truyền thông, du khách biết nhiều hơn đến ẩm thực đường phố Việt Nam. Và nhiều người trong số đó muốn đi du lịch để thưởng thức ẩm thực đường phố của Việt Nam. Hoặc khi đến Việt Nam thì họ có nhu cầu được khám phá ẩm thực đường phố.
Nhà văn Richart Sterling, người đã dùng món ăn đường phố ở Việt Nam hơn 20 năm. Đã thấy được cái tinh túy trong ẩm thực đường phố ở Việt Nam. Và ông khuyên những người nước ngoài khi đến Việt Nam nên thưởng thức món ăn đường phố và nên đến một quán bình dân (chương trình Talk to Vietnam, trên VTV1)…
Bánh mì loại ẩm thực đường phố thông dụng bất kể thời gian
Điều đầu tiên mà tất cả chúng ta đều dễ dàng thấy được. Đó là mọi người có thể dùng bánh mì trong bất kỳ bữa ăn nào trong ngày. Từ bữa sáng, bữa trưa, bữa tối đến cả bữa xế, ăn dặm,…
Ngoài ra, với hình dáng gọn nhẹ, cầm vừa tay và dễ ăn. Đây quả thật là một món ăn mà chúng ta có thể ăn ở mọi nơi chốn, dù ở trường học, cơ quan hay giữa phố đông người. Có thể nói, bánh mì Việt Nam đã được sáng tạo và cải biến để có thể thỏa mãn nhu cầu của tất cả mọi người. Một cách tiện lợi, nhanh chóng nhất có thể.
Không chỉ xuất hiện mọi lúc mọi nơi tại những đô thị sầm uất. Bánh mì còn phủ sóng ở khắp mọi miền đất nước. Từ quê nghèo ra phố lớn, từ miền núi xuống đồng bằng. Có thể nói, ngày nay thói quen ăn bánh mì đã in sâu vào tiềm thức của mọi người, bất kể vùng miền.
